Çeşme Kalesi

Oldukça iyi korunan Çeşme Kalesi, günümüze kadar gelmeyi başarmış önemli bir tarihi yapıdır. Aynı zamanda, Çeşme Kalesi’nin içinde Çeşme Arkeoloji Müzesi de bulunmaktadır. 1965 senesinde silah müzesi olarak hizmete açılan Çeşme Arkeoloji Müzesi’nde, Topkapı Müzesi’nden getirilen silahlar 1984 yılına kadar sergilenmiştir.

Müze’de sergilenen silahların zaman içerisinde oksitlenmesinden kaynaklı olarak silah müzesi yerini Erythrai, Alaçatı, Kalemburnu ve Çeşme bölgesindeki kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkarılan tarihî eserlerin sergilendiği bugünkü haline getirmiştir. Çeşme Arkeoloji Müzesi bünyesinde 126 tane etnografik, 320 tane arkeolojik eser ile birlikte 31 tane sikkenin de dâhil olduğu toplam 477 tane tarihî eseri barındırmaktadır. Turistik bir değere sahip olduğundan dolayı Çeşme'de gezilecek yerler arasında bulunmaktadır. 

Çeşme Kalesi Kısa Tarihçesi

İzmir’in özellikle yazları çokça ziyaret edilen deniz turizmiyle ön plana çıkan bir yapısı vardır ve yazın İzmir’e gelindiğinde Çeşme’ye gidilip Çeşme Kalesi kesinlikle görülmelidir. Çeşme Kalesi  tarihi II. Beyazıt zamanına kadar uzanmaktadır. Çeşme’nin çok önemli kültürel ve tarihî yapılarından olan kale geçmişten günümüze kadar en iyi şekilde korunmuştur. 1508 senesinde inşa edilen kalenin içerisinde bir de arkeoloji müzesi vardır.

Tarihsel süreç içerisinde Çeşme’nin Urla, Seferihisar ve Sığacık gibi kıyıya yakın olması düşman saldırıları altında kalmasına neden olmuştur. Özellikle bölge de herhangi bir savunma sisteminin olmaması da Çeşme’yi Venediklilerin saldırılarına karşı dirençsiz kılmıştır.

1472’de ciddi bir saldırıya uğrayan Çeşme ticari açıdan pek etkilenmemekle birlikte 1499’da Venedikliler ile Osmanlı arasında başlayan savaş sırasında ikinci bir saldırıya daha uğramasının ardından bölgenin güvenliğinin sağlanması konusunda adım atmaya başlamışlardır.

Bölgeyi hem korumak hem de savunmak adına başlanan kale yapım çalışmaları 1508 ile 1509 yılları arasında tamamlanmıştır. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de izlerine rastlanan kale başlangıçta denize sıfır olarak inşa edilse de yıllar için de deniz doldurulduğundan önünde bir yol belirmesiyle kale günümüzde bile sağlamlığını korumayı başarmıştır. Kalenin güneyine denk düşen giriş kapısı Osmanlı mimarisi özelliklerini taşımaktadır. Kale askeri özelliğini Kırım Savaşı’ndan sonra kaybetmiştir. Kalenin iç bölümünde iki ana bölüm vardır. Tahminlere göre ilk saha kısmı dönemin askeri kısmı, ikinci kısım ise yine emin olunmamakla birlikte ikamet sahası olduğu düşünülmektedir.

Kalede bulunan arkeoloji müzesinin açılış tarihi 1965 yılına denk gelmektedir. Müzede bulunan Barbaros Kulesi Sergi Salonu, Çeşme’nin arkaik dönemden klasik döneme, Helenistik Roma senelerinden Doğu Roma zamanlarına dek uzanan birçok parçaya ev sahipliğini üstlenmektedir. Müzede bulunan Osmanlı -Rus Savaşı Sergi Salonu’ndaysa deniz savaşına ait haritaların yanı sıra savaşı anlatan kitaplar, bayrak ve madalyalar kısacası savaşa dair birçok belge bulunmaktadır.

Müzede ayrıca pişmiş topraktan yapılmış olan tanrı ve tanrıça heykellerinin yanı sıra büst, mermer heykel, gümüş ve bronz sikkeler yer almaktadır. Müzede Ildırı yani eski adıyla Erythrai antik şehrinde yapılan kazı ve yapılan araştırmalar sonucu elde edilen gerek askeri ve gerekse de sivil yapılar da görülmektedir. Daha çok Erythrai’den çıkan kalıntıların olmasının yanı sıra müzede Alaçatı, Kalemburnu ve Çeşme Körfezi’nden çıkarılmış 320’si arkeolojik, 126’sı etnografik esere rastlanmaktadır. 1770 yılında Çeşme Körfezi’nde yapılan Osmanlı-Rusya Savaşı sırasında batan gemi ve kadırgalarından çıkan su altı arkeoloji eserleri de bulunmaktadır.