Amanos Dağları'nda Yeni Sümbül Türü Keşfedildi

Ege Üniversitesi (EÜ) Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım ile Abant İzzet Baysal Biyoloji Bölümünden Doç. Dr. İsmail Eker, ortak çalışmayla bölgede farklı olduğunu düşündükleri soğanlı bitkiyi inceledi. 

Bitkinin literatürde ismi yer almayan bir tür olduğu sonucuna varan Yıldırım ve Eker, bitkiyle ilgili hazırladıkları bilimsel makaleyi Yeni Zelanda kökenli Phytotaxa Dergisi'ne gönderdi.

Dergide yayımlanan makaleyle literatüre kazandırılan bitkiye "Hatay sümbülü", bilimsel olarak ise "muscari inundatum Yıldırım&Eker" adı verildi. 

Doç. Dr. Hasan Yıldırım, "müşkürüm" olarak bilinen "muscari" bitkisinin dünya genelinde yaklaşık 80 kadar türle temsil edildiğini belirtti.

Söz konusu türün Türkiye'de 49 cinsinin bulunduğunu ifade eden Yıldırım, bunlardan 32'sinin ise endemik olduğunu dile getirdi.

"Yeni Tür Sümbülü Havaalanında Unutmuş"

Hatay'ın İskenderun ilçesine bağlı Arsuz bölgesinde TÜBİTAK projesi kapsamında çalışmalar yaptığını anlatan Yıldırım, "Amanos Dağları'nın zirvelerine doğru bir platoda, sulak alanda farklı olduğunu düşündüğüm sümbül çeşidine rastladım. Ertesi yıl aynı alana düzenlediğim başka bir saha çalışmasıyla yine bu bitkinin detaylı incelemesini yapmak için tekrar örnek aldım.” dedi.

Konuyu meslektaşı Doç. Dr. İsmail Eker'e ile paylaştığını söyleyen Yıldırım, “Saha çalışmaları ve laboratuvar çalışmalarıma ait fotoğraflar üzerinden yeni bir tür olacağı ortak kanısına vardığımız bu türe ait örnekleri, detaylı incelemek için 2017'de İstanbul'da Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'ne götürmek için yola çıktım. Fakat uçağa yetişme telaşı ve bir anlık dikkatsizlikle tüm topladığım inceleme örneklerini havaalanında unuttum. Sonrasında da bu örnekleri bulamadım." diye konuştu.

"Bu Tür Koruma Altına Alınmalı"

Doç. Dr. İsmail Eker'in 2018 ve 2020 yıllarında sahaya giderek tekrar örnekler topladığını aktaran Yıldırım, çalışmalardan sonra bitkinin makalesini hazırlayarak Yeni Zellanda kökenli "Phytotaxa" dergisine gönderdiklerini dile getirdi. 

Söz konusu makalenin 17 Şubat'ta yayımlandığını anlatan Yıldırım, "Oldukça sınırlı bir alanda yayılış gösteren Hatay sümbülü birey sayısı olarak düşük bir türdür. Bu nedenle alanda meydana gelebilecek hayvan otlatması, madencilik veya yol açma gibi çalışmalara dikkat etmek gerekiyor.” dedi.

“Türün neslinin devamının sağlanabilmesi için yöre halkının ve yerel yönetimin oldukça hassas davranması lazım” diyen Yıldırım, “Gerek türün popülasyonunun zarar görmemesi için gerekse yayılış alanında bir habitat kaybına neden olunmaması için bu türün koruma altına alınması gerekmektedir." değerlendirmesinde bulundu. 

Hasan Yıldırım, Amanos Dağları'nda 1300-1550 metre rakımlarda yayılış gösteren Hatay sümbülünün, Türkiye'de hemen her bölgede bulunan Arap sümbülü (Muscari neglectum) ve Bey sümbülü (Muscari adilii) ile yakın akraba olduğunu sözlerine ekledi.